Miren Elgarresta: "Erantzunkidetasunak askotariko ertzak ditu, eta sistemaren barruan txertatzea da Kontziliazio Erantzunkiderako Planaren helburua"
Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako Zuzendari den Miren Elgarrestak Kontziliazio Erantzunkiderako Planaren nondik norakoen berri eman du.
Gipuzkoan berdintasuna sustatzeko Kontziliazio Erantzunkiderako Plana aurkeztu duzue. Zeintzuk dira plan horren ildo nagusiak?
Plana ibilbide-orri modura diseinatu da, eragile askoren partaidetza sinkronizatua erraztu ahal izateko. Erantzunkidetasunak askotariko ertzak ditu, eta sistemaren barruan txertatzea da Plan honen helburua: eragile guztiek aurrerapausoak egitea, batera, behar den eraldaketa orokorra bizkortzeko.
Planak hiru esparrutan jarri ditu begiak. Batetik, lanaren munduari dagokionez, gizon eta emakumeen arteko berdintasuna eragozten duten kultura edo ohiturak aldatzea da jomuga, oztopo direlako garapen ekonomiko jasangarri eta asegarri sortzeko. Lanak geure bizitza antolatzeko oinarrizko gidalerroak ematen dizkigu, eta ingurune profesionala lagunkoia eta erantzunkidea izatea bilatzen da. Horretarako, neurri pizgarriak eskainiko dira (Kudeabide programa, ekintzailetza bultzatzeko programen genero-ikuspegia, etab.) eta bereziki enpresa-sarea sortzea aurreikusten da, barrutik dinamizatzeko aldaketa hori. Bigarrenik, gizarte arloko ekintza-sortak aurreikusten ditugu, estereotipoak gaindituz eredu berriak sortzeko, familia-giroan eragiteko eta herri-maila azpiegituren eta denboren erabilera erantzunkidea erazteko, besteak beste, berdintasun-aukerak sortzen dituen gizartea nahi dugulako. Eta hirugarren, erakundeok osatzen dugun ekosisteman ere eragingo dugu, ikerketa, plan pilotuak eta erreferentzia-sareak sortuz.
Sistemari eragiteko orduan, laugarren ardatz bat proposatzen du Planak, esperientzia praktikoak modu berritzaile batez lantzeko. Horretarako, HerriLab proposatu dugu, herri-mailako laborategiaren ikuspegiarekin, Gipuzkoako herri baten erantzunkidetasuna bizkortuko duten praktikak egiteko bertako eragileekin.
Aldundiak erantzunkidetasuna erantsi dio kontziliazioaren ohiko ideiari. Hori horrela, etxeko jarduketen eta zaintza lanen banaketak ere ekitatiboa izan behar duela diozue. Ze ekintza egingo dituzue hori gauzatu dadin?
Kontziliazioak garai bateko beharrei erantzuteko termino eta praktika da. Emakumeak lan-mundura masiboki integratu zirenean, nola edo hala bateragarri egin behar ziren lanaren eta zaintzaren munduak eta, salbuespenak salbuespen, horretara zuzendu dira kontziliazio-neurriak. Bistakoa denez, hori oso mugatua geratu da gaur egungo eta etorkizuneko begiradatik aztertzen badugu. Hortik dator erantzunkidetasuna: kontua ez baita emakumeok "guztia" egiteko modua izatea, baizik eta "guzti hori" modu orekatu batez onartzea guztiok. Gizon eta emakumeok esparru publikoan parte hartzen dugu, baina oraindik gutxiago dira esparru pribatuan zaintzaren ardura hartzen duten gizonak. Ereduak falta zaizkigu, eta eredu horiek jorratu behar ditugu, askotariko ekimen bidez. Geure arreta-gunea estereotipoei aurre egitean, eredu berriak sortzean, gazteen artean eredu berri horiek bereziki sustatzean eta etxeetan erantzunkidetasunaren premiatik abiatuta, praktika berriak sortzea da.
Herririk herri ipiniko duzue martxan plana. Batzuetan, proba pilotuak egingo dituzue. Zeintzuk izango dira herri horiek?
Oraindik ez dago erabakita zein izango diren HerriLab programan parte hartuko dutenak, baina geure asmoa da, bai, esperientzia pilotuak garatzea, bertako beharrizan eta ezaugarrietara egokitzen direnak, herri horietako eragileek eurek proposatuta. Lan partekatua izango da, hala delako, berez, egin beharreko aldaketa.
Gure asmoa litzateke hasieratik eredu modura erabili daitezkeen herrietan lan egitea, bertako plan horiek ikasbide izan daitezen gero beste herri batzuetarako.
Alor ezberdinetako pertsonak eta eragileek parte hartu duzue planaren eraketan. Lortutako azken emaitza aberasgarriagoa eta anitzagoa dela esango zenuke?
Zalantzarik ez. Plan hau ezin da ulertu prozesuan zehar beren ekarpenak eskaini dizkiguten eragile eta pertsonen parte hartzea kontuan hartu gabe. Ibilibide-orri bat da, prozesu bat orain abian jartzen dena, eta hona iristeko makina bat elkarrizketa, gogoeta eta kontraste egin dira. Bereziki azpimarratzekoa da gizarteko ordezkaritza esanguratsu batekin Martxoren 8an egin genuen World Kafe ekimena, eta baita urrian egin zen nazioarteko kongresua, geure intuizioak azaltzeko, analizatzeko, zenbait kasutan aldatzeko eta kasu guzti-guztietan prozesua aberasteko balio izan dutenak.
